Dag 30 – De Challenge: 500 mensen voor het behoud van het regenwoud
“Palmolie. Het is goedkoop en breed toepasbaar. Het zit dan ook overal in: van koek tot tandpasta en van shampoo tot allesreiniger. Palmolie heeft ook een rampzalige keerzijde. Rond de evenaar wordt op industriële schaal het oerwoud gekapt voor de aanleg van oliepalmplantages.”
De afgelopen 30 dagen hebben we geprobeerd om palmolie te mijden uit ons voedsel, schoonmaakmiddelen en verzorgingsproducten. Ruim 500 mensen zijn de uitdaging aangegaan. We wilden vooral laten zien (en zelf ontdekken) wat de impact is van palmolie op de natuurlijke omgeving en in hoeverre we palmolie werkelijk nodig hebben. Ruim dertig bloggers hebben daar de afgelopen maand over geschreven en 230 mensen hebben zich aangesloten bij de facebookgroep om zich te mengen in uiteenlopende discussies. Vandaag kijken we daarop terug: welke conclusies kunnen we trekken. En we kijken vooruit: hoe gaan we verder?
DIY
Wij hebben onze gastbloggers zoveel mogelijk hun eigen onderwerp laten kiezen. Als je hun blogs terugleest, dan zie je dat veel bloggers worstelen met feit dat zoveel van hun favoriete producten palmolie bevatten. Pindakaas, bouillonblokjes: we zijn met de smaak vertrouwd en het is moeilijk om daar afscheid van te nemen en iets zonder palmolie te kiezen. Ook voor de gezinsleden die noodgedwongen moeten deelnemen van de challenge: “Mam, wat is dit voor pindakaas? Het smaakt en voelt raar en anders”.
Regenwoud op Borneo | © Hugo Wortel
Hoe moeilijk het kan zijn om iets door een ander product te vervangen, vooral als het cosmetica en schoonmaakmiddelen betreft, blijkt ook uit het grote aantal DIY recepten. De conclusie is: als je zeker wilt weten dat er geen palmolie in zit, kun je het maar beter zelf maken. Dus hebben we de afgelopen maand ons haar gewassen met rogge, onze oksels fris gehouden met aluin en onze wc gereinigd met een explosief mengsel van baking soda en azijn. En het blijkt allemaal nog te werken ook! Dat maakt het vermijden van palmolie niet alleen heel avontuurlijk, maar ook gewoon leuk.
Kritiek en alternatieven
Terwijl de wanhopige blogger er alleen voor staat, komen er in de Facebookgroep levendige discussies op gang. Er verschijnen allerlei variaties op zelfgemaakte zeep en het blijkt godzijdank toch niet zo moeilijk om pindakaas te vinden die palmolievrij, smeuïg én lekker is.
Daarnaast wordt stevige kritiek geuit. Op palmolie zelf. Op de producenten en de levensmiddelenindustrie. En op zogenaamde “duurzame” palmolie en de RSPO: de vereniging van palmolieproducerende bedrijven en NGO’s die de palmolieketen wil verduurzamen. Wat in Nederland als duurzame palmolie op de markt komt is nagenoeg zonder uitzondering gecertificeerd door de RSPO.
Wij zijn zelf – als PalmolieVRIJ – niet zozeer tégen palmolie. Wij zij wel tegen industriële ontbossing en landbouwmethoden die niet werkelijk duurzaam zijn. Duurzame palmolie bestaat, maar de door de RSPO gecertificeerde palmolie die in onze dagelijkse boodschappen verwerkt zit, is dat volgens de gangbare definitie van duurzaamheid meestal niet1.
De RSPO ziet die tekortkoming niet. Zij ziet een enorme vraag naar plantaardige olie en wijst op het feit dat de oliepalm per hectare minstens 7 keer meer olie oplevert dan welk ander gewas dan ook. Zouden we palmolie vervangen door een ander vet, dan is de impact op de natuur nog veel groter, aldus de RPSO. Bovendien zou je duizenden gezinnen die afhankelijk zijn van de palmolieplantages het brood uit de mond stoten.
Een kwestie die ook een paar keer in onze Facebookgroep wordt aangehaald. Gustaaf Haan schrijft er een heel blog over. Kunnen we wel zonder palmolie? Is het wel mogelijk om het bos te beschermen als we palmolie gaan boycotten? Volgens Dirk-Jan Oudshoorn kan dat inderdaad. Door in bestaand bos specifieke gewassen te planten tussen oliegevende bomen die er al staan, kan een stuk bos per hectare meer olie opleveren dan een hectare oliepalmen zonder dat er op grote schaal hoeft te worden gekapt. Het is arbeidsintensiever, maar daardoor stijgt ook de werkgelegenheid. Buiten dat hoeft er voor veel alternatieve gewassen sowieso geen tropisch regenwoud te worden gekapt.
Het echte probleem is echter niet de oliepalm, maar onze enorme vraag naar producten waar plantaardige olie in verwerkt zit. Dit zijn voor een groot deel producten waar je best buiten kan of die sowieso al niet goed voor je zijn (snacks, koek, gebak en instantproducten). En wat dacht je van palmolie in biobrandstof?
Hoe verder?
Deze challenge was wat ons betreft niet zozeer bedoeld om palmolie te boycotten. We wilden vooral laten zien (en zelf ontdekken) wat de impact is van palmolie op de natuurlijke omgeving en in hoeverre we palmolie werkelijk nodig hebben. Volgens ons zijn we daar met alle Challengers heel goed in geslaagd!
Op grond van al jullie bijdragen volgt hier een lijstje waar je voortaan rekening mee kan houden:
- Als je een palmolieproduct laat staan, koop er dan geen palmolievrijproduct voor in de plaats maar koop niets. Vraag je af of je dat roomijsje, conditioner, wasverzachter of koekje écht nodig hebt.
- Vraag bij twijfel in de winkel of een product palmolievrij is.
- Kijk of je producten waar vaak palmolie in zit zelf kan maken met duurzame ingrediënten (check het Challenge blog voor recepten).
- Schrijf producenten aan om duurzamere vetten en oliën te gebruiken.
- Spreek mensen in je eigen omgeving aan en leg uit waarom ze beter geen producten met palmolie kunnen kopen.
 |
Door: PalmolieVRIJ |
| Website: www.palmolie.info | |
